Obchody Dnia Dziecka Utraconego to wyraz solidarności z rodzicami, którzy stracili swoje dzieci w trakcie ciąży lub tuż po narodzinach. Data 15 października nie jest przypadkowa – przypada na 288 dzień roku, czyli okres symbolizujący przeciętny czas trwania ciąży. Dzień ten ma na celu nie tylko upamiętnienie dzieci, ale również wsparcie rodzin w ich trudnej drodze do pogodzenia się ze stratą. Niestety temat poronienia wciąż pozostaje społecznym tabu, dlatego tak ważne jest budowanie powszechnej świadomości dotyczącej możliwości wsparcia osieroconych rodziców.
Geneza Dnia Dziecka Utraconego
Dzień Dziecka Utraconego był obchodzony po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych w 1988 roku. Jego inicjatorką była Robyn Bear, która sześciokrotnie poroniła. Razem z przyjaciółką, Lisą Brown, zaczęły organizować grupy wsparcia dla kobiet, które tak jak one straciły dzieci. Ich determinacja sprawiła, że temat ten został podjęty przez Kongres Stanów Zjednoczonych, który ustanowił 15 października Dniem Dzieci Pamięci Nienarodzonych i Zmarłych. Z czasem inicjatywa rozszerzyła się poza granice Stanów Zjednoczonych. W Polsce Dzień Dziecka Utraconego jest obchodzony od 2004 roku.
W świecie pełnym sprzeczności
Jak pisze Aleksandra Kłos-Skrzypczak w artykule Utrata dziecka w okresie prenatalnym. Aspekt społeczno-moralny: „Trudno łączyć kobiecość i macierzyństwo w świecie pełnym sprzeczności, w którym z jednej strony promuje się rozwiązania proaborcyjne, a z drugiej prowadzi nieustanną walkę o potwierdzenie prawdziwości swoich przeżyć w momencie poronienia”[1]. Rodzice nierzadko nie znajdują w swoim otoczeniu „przestrzeni” dla przeżywania żałoby, z drugiej strony ich bliscy nie wiedzą, w jaki sposób powinni się zachować. Warto poznać mechanizmy psychiczne człowieka w żałobie, które rodzą się w człowieku przeżywającym żałobę, aby przygotować się do towarzyszenia mu.
W 1969 roku amerykańska lekarka, Elizabeth Kübler-Ross opublikowała przełomową książkę Rozmowy o umieraniu i śmierci, w której wyróżniła pięć etapów żałoby:
- Zaprzeczenie – na początku nie do końca uświadamiamy sobie, że bliska osoba odeszła od nas na zawsze. Niejako wypieramy fakt jej śmierci.
- Złość – gdy uświadamiamy sobie, że to, co się stało, jest nieodwracalne, zaczynamy się buntować. Czujemy gniew wobec niesprawiedliwości tej sytuacji, wobec osoby, która nas „zostawiła” oraz wobec siebie – że czegoś nie zrobiliśmy, że dokonaliśmy niewałściwych wyborów.
- Targowanie się – polega na tworzeniu alternatywnych scenariuszy: „Co by było gdyby?”. Niekiedy buntujemy się wobec Boga, zarzucając mu bierność lub złe intencje, których skutkiem jest nasze cierpienie.
- Przygnębienie – to okres przedłużającego się smutku i narastającej tęsknoty. Może pojawić się utrata poczucia sensu dalszego życia.
- Akceptacja – niekoniecznie oznacza pogodzenie się ze śmiercią bliskiego, ale daje nam gotowość do podjęcia starań, by nauczyć się żyć na nowo – bez bliskiej osoby.
Warto pamiętać, że sama Kübler-Ross podkreślała, że każdy człowiek może inaczej przechodzić kolejne etapy żałoby i niekoniecznie w przytoczonej kolejności. Wyróżnione okresy mogą nam służyć jako pewna podpowiedź, jak zrozumieć osobę, której towarzyszymy w cierpieniu po starcie i jak w takiej sytuacji interpretować swoje uczucia.
Formy wsparcia
W Polsce istnieją konkretne formy wsparcia osieroconych rodziców. Niezwykle istotne jest umożliwienie rodzicom godnego pochówku ich dziecka. W wielu polskich miastach powstają groby dzieci utraconych. Odwiedza je wiele osób, dzięki czemu rodzice zyskują pewność, że miejsce pochówku ich dziecka jest stale odwiedzane i że nie zostanie ono zapomniane. W niektórych parafiach organizowane są spotkania osieroconych rodziców, pielgrzymki, rekolekcje a także celebruje się msze w ich intencji. Istnieje również cyfrowa Księga Dzieci Utraconych, w której każdy rodzic może zapisać imię swojego zmarłego dziecka.
Pomocne linki:
https://wdr.diecezja.pl/duszpasterstwa-specjalistyczne/rodziny-dzieci-utraconych/
https://www.stratadziecka.pl/o-nas-244
https://rodzicepostracie.lublin.pl/
Modlitwa o uzdrowienie wewnętrzne
Ulecz nas, Panie, z bólu, który nas przytłacza z powodu śmierci drogich nam osób. Spraw, byśmy mogli odzyskać pokój i radość dzięki wierze, że Ty jesteś zmartwychwstaniem i życiem. Uczyń nas prawdziwymi świadkami Twego zmartwychwstania, Twego zwycięstwa nad grzechem i śmiercią, Twojej obecności wśród nas jako Żyjącego. Uzdrów nas, Panie, teraz, ulecz obecny stan naszego życia. Uzdrów każdy nasz bliski kontakt. Nie prosimy Cię, Panie, o to, abyśmy zapomnieli o wszystkim, co trudne. Nie chcemy niczego zapomnieć. Chcemy tylko, abyś usunął z naszych wspomnień ból i cierpienie, upokorzenie, wstyd i pretensje, tak abyśmy mogli wielbić Cię, w cierpieniach, trudnościach i pogmatwanych sprawach naszego życia. Zechciej je przyjąć i oczyścić. Napełnij nas uczuciami Twego Boskiego Serca. Pomóż być pokornymi i cichymi.
https://stanislawbm.pl/modlitewnik-osieroconych-rodzicow/3-238-250
Podsumowanie
Zwiększanie społecznej świadomości na temat potrzeb rodziców, którzy stracili dziecko to zadanie będące wciąż przed nami. Niezwykle istotne jest, by przekonać rodziców, że nie są sami. Nasza wierna obecność to jedyny, a równocześnie największy dar, jaki możemy im ofiarować.
Źródła:
- 15 października – Dzień Dziecka Utraconego, Ginekologia Opole.pl, https://ginekologia.opole.pl/15-pazdziernika-miedzynarodowy-dzien-dziecka-utraconego/ (dostęp: 4.10.2024)
- 15 października – Dzień Dziecka Utraconego, Perinatalne.pl, https://perinatalne.pl/pl/a/dzien-dziecka-utraconego-2022 (dostęp: 4.10.2024)
- Budzyńska N., Nigdy o tobie nie zapomnę!, Przewodnik Katolicki.pl, https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2011/Przewodnik-Katolicki-42-2011/Rodzina/Nigdy-o-tobie-nie-zapomne (dostęp: 4.10.2024
- Dzień Dziecka Utraconego – 15 października, Misericors.org, https://misericors.org/dzien-dziecka-utraconego-15-pazdziernika/(dostęp: 4.10.2024)
[1] A. Kłos-Skrzypczak, Utrata dziecka w okresie prenatalnym. Aspekt społeczno-moralny, „Teologia i Moralność”, Volumen 18 (2023), numer 2 (34), s. 115.